Η σημερινή συνέντευξη θα είναι λίγο πιο ιδιαίτερη καθώς θα αναφερθούμε σε ένα βιβλίο που αγγίζει το ευαίσθητο θέμα της κακοποίησης των ζώων, ένα θέμα που ανέκαθεν «πονούσε». Τα ίδια τα ζώα φυσικά δεν έχουν φωνή για να μας αναλύσουν τις θέσεις τους επί αυτού αλλά το κάνει πολύ ωραία εκ μέρους τους η Αναστασία Μαλανδρενιώτη μέσα από τη σειρά διηγημάτων της με τίτλο «Η φωνή» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Ας την υποδεχθούμε!
1) Καλώς σε βρήκα Αναστασία! Καταρχάς, θα σε πάω κάποια χρόνια πίσω και θα σε ρωτήσω ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσει το ταξίδι σου στον χώρο της συγγραφής;
Α.Μ. : Το έναυσμα ήταν μια τεράστια αγανάκτηση και αδικία όταν παρατηρούσα τι κάνει ο άνθρωπος στα ζώα και τη φύση. Βρίσκομαι στους κόλπους της εκπαίδευσης τα τελευταία 13 χρόνια, εκπαιδεύω παιδιά και σκύλους. Είχα λοιπόν καθημερινή τριβή με τη θεματολογία που διαπραγματεύεται το βιβλίο μου. Η βία, η εγκατάλειψη τόσων ζώων, η παρωχημένη και λανθασμένη νοοτροπία της κοινωνίας για την ευζωία, η κακοποίηση τους ακόμα και από μικρά παιδιά είναι εικόνες που είτε θα σε παγώσουν είτε θα σε κάνουν να βγεις εκεί έξω και να ουρλιάξεις, να υψώσεις τη δική σου Φωνή. Εγώ ως ιδιοσυγκρασία είμαι με τους δεύτερους. Τα τελευταία έξι χρόνια έκανα πολλά φιλοζωικά project με τις τάξεις μου στο δημοτικό που μέσα από την βαθειά έρευνα με έφερναν όλο και πιο κοντά στην αλήθεια. Αφότου φτιάξαμε και την ταινία μικρού μήκους “Η Φωνή” με τους μαθητές της Λεοντείου Σχολής Αθηνών που διαπραγματεύεται τα δικαιώματα των ζώων, κατάλαβα πως ήταν η στιγμή για να καταγράψω ολοκληρωμένα τα διηγήματά του βιβλίου μου.
2) Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσένα να μετατρέψεις σε γραπτά τις σκέψεις που κόβουν βόλτες μέσα στο κεφάλι σου;
Α.Μ. : Είναι μια διαδικασία που κάνω από πολύ μικρή ηλικία. Μια ιεροτελεστία. Αποτυπώνω πολύ συχνά τις σκέψεις σε χαρτί, συγκεκριμένα σε ένα τύπου ημερολόγιο που έχω μέσα στην τσάντα μου ή δίπλα στο κρεβάτι μου, αναλύοντας τα κίνητρα, τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τον δρόμο των συλλογισμών μου. Με βοηθάει να βλέπω την εξέλιξή μου, που βρισκόμουν, τι σκεφτόμουν και που βρίσκομαι στο τώρα. Γράφω γράμματα στους αγαπημένους μου ανθρώπους, αγαπώ να βλέπω λόγια γραμμένα. Οπότε από την πρώτη στιγμή που σχεδόν μου γεννιέται μια σκέψη, την καταγράφω, δεν της αφήνω περιθώρια να ξεχαστεί. Φυσικά μετά αυτή αλλάζει χίλιες μορφές, χρειάζεται να αποκτήσει μια συγκεκριμένη δομή, ένα ύφος ενιαίο.
3) Υπάρχουν πιθανώς συγγραφείς οι οποίοι έχουν επηρεάσει τον τρόπο γραφής σου;
Α.Μ. : Θα έλεγα πως στη γραφή μου με έχουν επηρεάσει ποιητές και θεατρικοί συγγραφείς. Αυτούς διαβάζω και έχω τριβή από πολύ μικρή ηλικία. Ο σύντομος και γεμάτος εικόνες λόγος με έχει επηρεάσει και με εκφράζει.
4) Λογική ή συναίσθημα; Ποιο από τα δύο παίζει κυρίαρχο ρόλο στα γραπτά σου;
Α.Μ. : Δρούμε ως ολότητα, δεν θεωρώ πως κάποιος άνθρωπος δρα αμιγώς με το συναίσθημα ή με τη λογική, είμαστε κράμα. Ακόμα κι ένας άνθρωπος που τον βλέπουμε πιο ορθολογιστή, θα μπορούσες να κάνεις κι αλλιώς την ερμηνεία του, πως το συναίσθημα της απογοήτευσης ή του φόβου τον έχει κάνει να φέρεται πιο ‘’προσεκτικά’’. Στη γραφή μου δρω κατά βάση με εικόνες, οι εικόνες από μόνες τους ανάλογα πως θα τις προσεγγίσεις γεννούν μνήμες, σκέψεις, συναισθήματα.
5) Ας περάσουμε στο βιβλίο σου με τίτλο «Η φωνή». Τι θα μάθουμε διαβάζοντας το, υπάρχουν κάποια μηνύματα που πιθανώς θέλεις να περάσεις μέσα απο αυτό;
Α.Μ. : Διαβάζοντας τη ‘’Φωνή’’ παίρνεις πολλές πληροφορίες για καταστάσεις που υφίστανται στον πλανήτη. Καταστάσεις που επειδή δεν χτυπάνε τη δική μας πόρτα θεωρούμε πως δεν μας αφορούν. Στόχος ωστόσο του βιβλίου μου δεν ήταν να πληροφορήσω το κοινό για το τι συμβαίνει στον κόσμο, αυτό μπορείς πολύ εύκολα να το βρεις σερφάροντας. Η ‘’φωνή’’ είναι εδώ για να καταφέρουμε οι άνθρωποι να μπούμε στα παπούτσια του άλλου, του αδύναμου, που πολλές φορές δεν είναι καν του δικού μας είδους. Διαβάζεις τη ‘’Φωνή’’ και πολύ γρήγορα ξεχνάς ότι διαβάζεις ένα βιβλίο φιλοζωικό, είναι εξομολογήσεις, μικροί θεατρικοί μονόλογοι όπου οι ήρωες αργούν να αποκαλύψουν ότι είναι ζώα. Πιάνεις τον εαυτό σου να μπλέκεται σε κοινωνικά, φιλοσοφικά, υπαρξιακά ακόμα και πολιτικά ερωτήματα.
Έχουμε φωνή και αυτή πρέπει να υψωθεί, η εποχή μας το απαιτεί, το βλέπεις καθαρά σε όλους τους κόλπους της η κοινωνία ζητά αλλαγή. Είμαστε σε μεταβατικό στάδιο, οι εξελίξεις και η διαμόρφωση αντιλήψεων ειδικά στα φιλοζωικά και κοινωνικά ζητήματα αλλάζουν ταχύτατα, νιώθω αισιόδοξη. Απλά για να καθαρίσεις τον βρόμικο πάτο ενός κουβά, οφείλεις να βγάλεις ολόκληρη τη λάσπη από τον πυθμένα, όχι να ρίχνεις καθαρό νερό για να φανεί καθαρότερη η επιφάνεια. Για να δούμε, έχουμε το ψυχικό κουράγιο και διαυγές το μυαλό μας για να ‘’ξελασπώσουμε’’;
6) Τι ήταν αυτό που σε δυσκόλεψε περισσότερο κατά τη διάρκεια συγγραφής του βιβλίου και τι αυτό που ευχαριστήθηκες περισσότερο;
Α.Μ. : Στην αρχή είχα πείσει τον εαυτό μου να φτιάξω ένα φιλοζωικό βιβλίο που θα απευθύνεται σε μαθητές δημοτικού. Ως δασκάλα δημοτικού οραματιζόμουν το νέο εγχειρίδιο στα χέρια των παιδιών μας. Σκεφτόμουν ότι κι ο λόγος θα έπρεπε να είναι τέτοιος που να απευθύνεται σε παιδιά. Αυτός ο περιορισμός με δυσκόλεψε και κατάλαβα ότι δεν εξυπηρετούσε πουθενά, αντιθέτως μόνο συγγραφική πίεση δημιουργούσε. Η γραφή μου δεν έβγαινε αβίαστα ως παιδική. Άφησα τον εαυτό μου κι έτσι ξετυλίχθηκε το δικό μου συγγραφικό ύφος, το οποίο μέχρι τότε δεν γνώριζα ποιο είναι.
Επίσης ως άμαθη ήθελα με το που ολοκληρώνω ένα διήγημά μου, να θεωρώ πως δεν χρειάζεται αλλαγές. Η επιμελήτρια του βιβλίου μου, Μάτα Καστρησίου μου έβαλε τα χαλινάρια και με έκανε να δω και να ξαναδώ τον λόγο μου, ‘’έπαιξε’’ με ένα πολύ ισχυρό χαρακτηριστικό μου: την ανυπομονησία μου και ευτυχώς κέρδισε. Τα κείμενα ξανά και ξανά υπέστησαν αλλαγές, δημιουργικές και συγκινητικές αλλαγές. Όσο δύσκολο κι αν ήταν αυτό το κομμάτι της επεξεργασίας, μου έφερε τόσα προσωπικά ‘’δώρα’’. Για αυτό που είμαι πολύ χαρούμενη είναι πως ακόμα κι ένα χρόνο μετά όταν ακούω ή διαβάζω το βιβλίο μου, λέω: έτσι θα το ξανάγραφα, τα ίδια θα ξαναέλεγα! Δεν έχω μετανιώσει ούτε για ένα “και”.
7) Όσο αφορά την εκμετάλλευση των ζώων, πιστεύεις ότι το πόνημα σου θα καταφέρει να ευαισθητοποιήσει το αναγνωστικό του κοινό; Θα μπορέσει να προχωρήσει ένα βήμα μπροστά την αντίληψή τους για αυτό το θέμα;
Α.Μ. : Ως εκπαιδευτικός σε παιδιά δημοτικού και ως εκπαιδεύτρια σκύλων στόχος είναι να περνάω στα παιδιά και στους κηδεμόνες των κατοικίδιων την αντίληψη της ισότητας, της κατανόησης, της δικαιοσύνης, του σεβασμού απέναντι στους αδύναμους. Τα παιδιά είναι σωστοί και πολύ αντικειμενικοί παρατηρητές και αναλυτές της κατάστασης που βιώνουν τα ζώα στον πλανήτη. Δεν έχουν τα ‘’ναι μεν, αλλά…’’ των ενηλίκων. Είναι αδιαπραγμάτευτο για αυτά όταν κάτι είναι βίαιο. Δεν το χωράει ο νους τους, πολλές φορές δεν μπορούν καν να το καταλάβουν. Το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό και ολοκληρωμένο εγχειρίδιο στα χέρια ενός εκπαιδευτικού που θέλει να δουλέψει το θέμα της ενσυναίσθησης, της φιλοζωίας και του σεβασμού απέναντι στη φύση.
Είμαστε αρκετοί που έχουμε αυτές τις ευαισθησίες και την έγνοια των παιδιών μας να μεγαλώσουν σε ένα δικαιότερο και ομορφότερο κόσμο από αυτόν που ζούμε εμείς. Το αναγνωστικό κοινό που απευθύνεται το βιβλίο δεν είναι όμως μόνο για παιδιά. Οι έφηβοι και κυρίως οι ενήλικες μου έχουν επικοινωνήσει το πόσο τους συνεπήραν και τους συντάραξαν οι ιστορίες, όλη αυτή η φρικαλεότητα του ανθρώπου απέναντι στη φύση. Το γνωρίζουν ήδη αλλά είναι πολύ διαφορετικό να ακούς την ιστορία από την άλλη πλευρά, από την πλευρά του θύματος.
8) Θα μάθουμε λίγο καλύτερα την Αναστασία διαβάζοντας αυτό το βιβλίο; Υπάρχουν στοιχεία δικά σου στους ήρωες;
Α.Μ. : Όλοι οι χαρακτήρες έχουν κάτι από μένα, ακόμα κι από εκείνα τα στοιχεία μου που δεν τα έχω αγκαλιάσει ακόμα. Το ενδιαφέρον είναι ότι μεταξύ τους οι χαρακτήρες των εφτά διηγημάτων είναι πολύ διαφορετικοί κι ο κάθε αναγνώστης συνδέεται με διαφορετικό ήρωα. Επίσης αρκετοί χαρακτήρες έχουν στοιχεία που εγώ δύσκολα μπορώ να αντέξω στη διαχείριση μου με τους γύρω μου. Αυτό ήταν ένα πολύ καλό πείραμα και μάθημα για μένα για να καλλιεργήσω την ανεκτικότητα και την ενσυναίσθηση που θέλω να έχω απέναντι στη διαφορετική προσέγγιση των συνανθρώπων μου. Με κάποιους ήρωες ωστόσο είμαι λίγο παραπάνω συνδεδεμένη γιατί τους έχω πλάσει μέσα από χαρακτηριστικά πολύ δικών ανθρώπων και ζώων μου. Κανένας ήρωάς μου δεν έχει όνομα γιατί θεωρώ πως ο καθένας μας θα μπορούσε να συνδεθεί με τις αντιδράσεις τους απέναντι στον φόβο, την εγκατάλειψη, την απελπισία.
9) Ποια συμβουλή θα έδινες σε έναν/μία νέο/νέα συγγραφέα που κάνει τώρα τα πρώτα του/της βήματα;
Α.Μ. : Δεν υπάρχει άλλη συμβουλή από το να το κάνει. Το να αποτυπώνεις τη σκέψη, το συναίσθημα σου είναι θεραπευτικό, εμπνέει. Χρειάζεται υπομονή πάνω από το γραπτό σου, γράψε, ύστερα άφησέ το καιρό μέσα στο συρτάρι και ξαναπιάσε το αργότερα, θα το δεις με άλλα μάτια. Αν καταφέρεις να τιθασεύσεις την ανυπομονησία του γραπτού σου και την προσδοκία που έχεις να το δεις ολοκληρωμένο, νομίζω θα έχεις κερδίσει πολλά. Για μένα αυτό ήταν από τα πιο δύσκολα βήματα στη συγγραφή.
10) Θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας τα μελλοντικά σου σχέδια; Υπάρχει κάτι που ετοιμάζεις αυτή τη περίοδο;
Α.Μ. : Ό,τι έχει βγει σε σκέψη και αποτύπωση στη γραφή μου με τη «Φωνή» έχουν όλα τη μορφή ποιημάτων, πιο σύντομος και περιεκτικός λόγος. Έχουν γραφτεί αρκετά, άλλα τα έχω διπλό-τριπλό περάσει, κάποια πάλι από αυτά δεν είναι ακόμα η ώρα τους. Με γοητεύει η ποίηση, μπορώ να χαθώ για ώρες σε βιβλία ποίησης. Ωστόσο δεν αποκλείω τη συγγραφή πάλι κάποιων διηγημάτων με θέμα την κακοποίηση και την ανελευθερία των ευάλωτων, είτε ανθρώπων είτε ζώων.
Αναστασία, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία στο έργο σου!!!
Η Αναστασία Μαλανδρενιωτη γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1989 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και στη δραματική σχολή “Δήλος”. Εχει ολοκληρώσει τις σπουδές στην εκπαίδευση σκύλων στη σχολή Stardog academy και έχει μετεκπαιδευτεί στην ψυχολογία σκύλων με τον Antoine Raymond. Eργάζεται ως δασκάλα στην Λεόντειος σχολή Αθηνών και ως θετική εκπαιδεύτρια σκύλων. Παράλληλα δραστηριοποιείται στο χώρο των παραστατικών τεχνών ως ηθοποιός και τραγουδίστρια. Η φωνή είναι το πρώτο της βιβλίο.
Μάθετε περισσότερα για την Αναστασία εδώ :
Για την ομάδα του Authoring Melodies
Δημήτρης Μπονόβας