Ο κόσμος αυτός είναι μουντός, μουντός κι απαισιόδοξος. Όμως, αν κοιτάξουμε καλά, μέσα σε όλη αυτή τη μαυρίλα θα δούμε μια μικρή αχτίδα φωτός να παλεύει να βρει το δρόμο της προς τον προορισμό που δεν είναι άλλος παρά οι καρδιές μας. Για αυτό ακριβώς το ταξίδι, το ταξίδι που περιγράφεται και στην ποιητική του με τίτλο «Ανοιχτός ουρανός» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, θα μας μιλήσει ο Γιώργος Μολέσκης που είναι σήμερα μαζί μας.
Τι λέτε, πάμε να τον γνωρίσουμε;
1) Καλώς σε βρήκα Γιώργο!! Καταρχάς, θέλω να πάμε κάποια χρόνια πίσω και να μου πεις πώς ξεκίνησε για εσένα το ταξίδι στον χώρο της συγγραφής, ποιο ήταν το έναυσμα.
Γ.Μ. : Αυτή είναι μια πολύ παλιά ιστορία. Ξεκίνησε στα 13 – 14 μου χρόνια, όταν φοιτούσα σ’ ένα νυχτερινό σχολείο στο χωριό μου και ο δάσκαλος μας διάβαζε ποιήματα και μας ζητούσε να τα σχολιάσουμε. Σολωμός, Παλαμάς, Καβάφης… Τότε άρχισα στα κυφά να γράφω σ’ ένα τετράδιο τους πρώτους στίχους και στη συνέχεια να αναζητώ βιβλία ποίησης, αλλά και πεζογραφίας, στη δημοτική βιβλιοθήκη του χωριού μου. Τούτο συνεχίστηκε και στα χρόνια που εργαζόμουν στην Αμμόχωστο, στα 15 – 18 μου χρόνια, και φοιτούσα σ’ ένα άλλο νυχτερινό σχολείο, όπου ένας σπουδαίος δάσκαλος, ο Γιάννης Αναγνωστόπουλος, μας δίδασκε ελληνική φιλολογία. Στα δεκαοχτώ μου πήγα να καταταγώ στον στρατό για να υπηρετήσω τη θητεία μου φορτωμένος βιβλία και τετράδια για να γράφω. Το γιατί, το πώς προέκυψε αυτό δεν ξέρω. Ξέρω όμως ότι καβάλα στην ποίηση, η οποία μου δημιουργούσε μια εσωτερική ανάγκη για διάβασμα, κατάφερα να αλλάξω την πορεία της ζωής μου, να μάθω πράγματα, να σπουδάσω…
2) Η ποίηση είναι ομολογουμένως ένα δύσκολο μονοπάτι. Εσύ, πώς αποφάσισες να το περπατήσεις;
Γ.Μ. : Όπως είπα και πιο πριν δεν ήταν κάποια προμελετημένη απόφαση. Αυθόρμητα, τυχαία, είδα ν’ ανοίγεται ο δρόμος της ποίησης και τον πήρα χωρίς να γνωρίζω πολλά πράγματα γι’ αυτόν, χωρίς να προβλέπω που θα με οδηγήσει. Και χαιρόμουν πολύ κάθε φορά που πίστευα ότι κατάφερνα να πατήσω σε κάποιο σκαλοπάτι γράφοντας ένα ποίημα που το έβρισκα καλό. Τότε άρχισα να βασανίζω και τους φίλους μου αναγκάζοντάς τους να το ακούσουν και να μου πουν τη γνώμη τους. Μετά έστειλα κάποια ποιήματα σε μια εφημερίδα που είχε φιλολογική σελίδα και είχα τις πρώτες δημοσιεύσεις. Έστειλα και σ’ ένα λογοτεχνικό περιοδικό μια επιλογή ποιημάτων και η απάντηση του συντάκτη στη στήλη της αλληλογραφίας ήταν ότι τα δημοσιεύει, παρόλο που έχει κάποιες επιφυλάξεις κατά πόσο ήταν δικά μου. Αυτό ήταν ο μεγαλύτερος έπαινος που θα μπορούσα να αναμένω.
3) Υπάρχουν πιθανώς συγγραφείς οι οποίοι έχουν επηρεάσει τον τρόπο γραφής σου;
Γ.Μ. : Ο τρόπος γραφής ως ποιητικό ύφος, ως σύνθεση εικόνων, ως αφηγηματική προσέγγιση, είναι, νομίζω, προσωπικός. Ωστόσο ο διάλογος με συγγραφείς και ποιητές υπάρχει και είναι με διαφορετικούς σε κάθε περίοδο ή και ταυτόχρονα για διάφορους λόγους. Στη διάρκεια των σπουδών μου μελέτησα ιδιαίτερα τους Ρώσους ποιητές του εικοστού αιώνα και μετάφρασα πολλούς από αυτούς εκδίδοντας και μια πολυσέλιδη ανθολογία. Ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι με προκάλεσε με τις πρωτοποριακές ποιητικές του αναζητήσεις, ο Αλεξάντρ Μπλόκ με τις λυρικές του διαθέσεις, ο Μπορίς Παστερνάκ με τις ενδοσκοπικές του βυθίσεις, Όσιπ Μαντελστάμ και ο Ιώσιφ Μπρόντσκι με τη φιλοσοφική πρόσληψη της ιστορίας, όπως και ο Κωνσταντίνος Καβάφης και ο Γιώργος Σεφέρης από τον ελληνικό χώρο. Για διαφορετικούς λόγους με προσελκύουν σημαντικοί ποιητές του κόσμου, όπως ο Τόμας Έλιοτ, ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Σουηδός Τούμας Τράνστρεμερ και πολλοί άλλοι.
4) Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσένα να μετατρέψεις σε γραπτά τις σκέψεις που κόβουν βόλτες μέσα στο κεφάλι σου;
Γ.Μ. : Αυτή είναι μια διαδικασία που ξεκινά τη στιγμή της σύλληψης του ποιήματος. Η σύλληψη αυτή κάποτε είναι μια εικόνα, μια σκέψη, συχνά ένα συναίσθημα, ένα είδος συγκίνησης. Όλα αυτά αναζητούν λέξεις να μπουν μέσα τους, αναζητούν εικόνες είτε μεταφορές για να πάρουν μορφή για να εκφραστούν. Η διαδικασία αυτή κάποτε είναι εύκολη και το ποίημα ολοκληρώνεται γρήγορα, κάποτε είναι δύσκολη, αργή, το ποίημα μένει για καιρό ημιτελές, όσο να πάρει την τελική του μορφή ή να διαγραφεί εντελώς.
5) Λογική ή συναίσθημα; Ποιο από τα δύο παίζει κυρίαρχο ρόλο στα γραπτά σου;
Γ.Μ. : Το συναίσθημα είναι το ξεκίνημα, η αρχή, στην πορεία όμως αρχίζουν οι συμβιβασμοί με τη γλώσσα, τις εικόνες, τις αναφορές, τα σύμβολα, την ιδεολογική και φιλοσοφική κατεύθυνση που θα πάρει το ποίημα, έτσι εισέρχεται στην όλη διαδικασία και μια δόση λογικής, πάντα όμως ως ένα βοηθητικό, συμπληρωματικό στοιχείο.
6) Υπάρχουν νοήματα που προσπαθείς συνήθως να περάσεις μέσα από τους στίχους σου; Κι αν ναι, ποια είναι αυτά συνήθως; Πιστεύεις γενικά ότι ένας καλλιτέχνης, θα πρέπει να διαπαιδαγωγεί μέσα από τα έργα του;
Γ.Μ. : Αυτά που προσπαθώ να δώσω με τους στίχους μου είναι πράγματα που με απασχολούν διαχρονικά: Ο άνθρωπος και η πορεία του πάνω στη γη, τα μαθήματα και τα παθήματα από την ιστορία, οι επαναλήψεις κάποιων πραγμάτων σ’ έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς, ο διάλογος με έργα που έχουν ενσωματώσει μέσα τους τον χρόνο και τις ζωές ανθρώπων, χειρονομίες που προεκτείνονται στο μέλλον, η ανακάλυψη του σταθερού στο πεπερασμένο, οι προεκτάσεις της στιγμής στο αιώνιο. Για το ρόλο της τέχνης και του καλλιτέχνη θα αποφύγω να χρησιμοποιήσω τη λέξη πρέπει. Αν αυτό που κάνει ένας καλλιτέχνης είναι αληθινό, θα ανοίξει ένα παράθυρο στους αναγνώστες, τους θεατές ή τους ακροατές του να κοιτάξουν μέσα τους και να αποκαλύψουν για τους εαυτούς τους πράγματα που κουβαλούν και δεν τα προσέχουν, να κοιτάξουν και τον κόσμο με μια διαφορετική ματιά, να συνομιλήσουν με πράγματα που συνήθως περνούν πλάι τους απαρατήρητα.
7) “Ανοιχτός ουρανός” λοιπόν. Ποια στοιχεία αποτέλεσαν τη μαγιά για αυτό το βιβλίο;
Γ.Μ. : Σκέψεις και συναισθήματα που βγαίνουν μέσα από γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και στον τόπο, μέσα από παρατηρήσεις πάνω στην ιστορική πορεία του ανθρώπου, από τα ταξίδια και τη γνωριμία με άλλους τόπους και πολιτισμούς, από προσωπικές εμπειρίες και παρατηρήσεις, από πράγματα της καθημερινής ζωής.
8) Στο οπισθόφυλλο της ποιητικής βλέπουμε αρχικά μια έκθεση αρνητικών συναισθημάτων που όμως αργότερα μεταμορφώνονται σε αισιοδοξία και ελπίδα για το μέλλον. Να το περιμένουμε αυτό και καθ’ όλη τη διάρκεια του βιβλίου;
Γ.Μ. : Θα έλεγα ότι υπάρχει πάντα η ελπίδα για μια διέξοδο, μια ακτίδα φωτός, κρυμμένη πολλές φορές πίσω από τη σκληρή πραγματικότητα. Υπάρχει ως μια ευχή, ως μια δυνατότητα.
9) Ποιες οι προσδοκίες σου από αυτό το έργο;
Γ.Μ. : Όπως και με όλα τα έργα μου, ν’ ανοιχτούν δρόμοι επικοινωνίας με τους αναγνώστες, να βρουν μέσα κάτι που να τους ξυπνήσει δικές τους εμπειρίες, σκέψεις και συναισθήματα. Να τους αποκαλύψει κάτι καινούριο στον τρόπο θέασης του κόσμου.
10) Θα ήθελες να μας πεις αν υπάρχει κάτι που ετοιμάζεις αυτή τη περίοδο, να μοιραστείς μαζί μας τα μελλοντικά σου σχέδια;
Γ.Μ. : Γράφω ποιήματα, δοκίμια, διηγήματα, μεταφράζω ποιήματα. Κάποτε το ένα και κάποτε το άλλο, ανάλογα με διάθεση, τα ερεθίσματα της ημέρας ή της ώρας. Έχω διάφορα πράγματα που βρίσκονται σε ημιτελή κατάσταση, που περιμένουν την ολοκλήρωσή τους. Θα δούμε τι θα ολοκληρωθεί.
Γιώργο, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία στο έργο σου!!!
Ευχαριστώ κι εγώ για την πρόσκληση να μιλήσουμε για το βιβλίο μου.
Ο Γιώργος Μολέσκης γεννήθηκε το 1946 στο χωριό Λύση της Κύπρου. Φοίτησε στο Αγγλικό Κολλέγιο Λευκωσίας και στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Μόσχας – Λομονόσοφ, από το οποίο απέκτησε πτυχίο (M.A.) στη Ρωσική Γλώσσα και Λογοτεχνία και διδακτορικό δίπλωμα (Ph.D.) στη Λογοτεχνία. Εργάστηκε στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου και στο Ίδρυμα Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου. Διετέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, της Εθνικής Επιτροπής Κύπρου για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας και της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου.
Δημοσίευσε μελέτες και δοκίμια για τη λογοτεχνία και εξέδωσε δεκατρείς ποιητικές συλλογές, δυο συγκεντρωτικούς τόμους ποιημάτων, τρία βιβλία πεζογραφίας και πέντε βιβλία με μεταφράσεις ποίησης από την αγγλική και τη ρωσική γλώσσα. Εννιά ποιητικές του συλλογές μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν σε Γαλλία, Ιταλία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία και Αλβανία. Η ποιητική του συλλογή Το ημιτελές ποίημα μεταφράστηκε και εκδόθηκε στην τουρκική γλώσσα.
Μάθετε περισσότερα για τον Γιώργο εδώ :
Για την ομάδα του Authoring Melodies
Δημήτρης Μπονόβας